Data publikacji:
2022-11-09
Strona główna > Artykuł
"Okruchy przeszłości" - reportaż Joanny Bogusławskiej
Studio Reportażu i Dokumentu
29 grudnia 1944 roku Niemcy zrównali z ziemią Pałac Saski. Kompleks stojący na dzisiejszym placu Piłsudskiego pierwotnie należał do Jana Andrzeja Morsztyna, a przez lata zmieniał właścicieli i funkcje. Ostatecznie został zniszczony przez Niemców po upadku Powstania Warszawskiego. Razem z Pałacem Saskim wysadzony w powietrze został przyległy do niego Pałac Brühla oraz pomnik księcia Józefa Poniatowskiego.
Widok przedwojennego Pałacu Saskiegofot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
"Okruchy przeszłości" - reportaż Joanny Bogusławskiej
Kiedy zmarł August III, pałac zaczął powoli upadać. Najpierw pomieszczenia pałacowe wynajmowano na mieszkania czy biura, później w części budynku mieściło się nawet liceum. Po powstaniu listopadowym pałac trzeba było przebudować. Podjął się tego na zlecenie Iwana Skwarcowa, rosyjskiego kupca, Adam Idźkowski. To dzięki niemu znamy Pałac Saski w stylu klasycystycznym. Wówczas też rozebrano środkową część kompleksu, stawiając w tym miejscu kolumnadę w stylu korynckim. Od 1862 do 1915 roku budynek zajmowała carska armia.
Po odzyskaniu niepodległości pałac wrócił w polskie ręce. Znajdował się w nim Sztab Generalny Wojska Polskiego. W 1925 roku pod kolumnadą w centralnym punkcie pałacu urządzono Grób Nieznanego Żołnierza.
W latach 30. XX wieku w Pałacu Saskim miało siedzibę Biuro Szyfrów, które w 1932 roku złamało kod Enigmy. W okresie międzywojennym na placu przed pałacem odbywały się najważniejsze uroczystości państwowe. Podczas II wojny światowej budynek przejął sztab hitlerowski, by ostatecznie zrównać go z ziemią. Dziś po Pałacu Saskim został jedynie Grób Nieznanego Żołnierza.
Teraz można oglądać wystawę "Okruchy przeszłości", na której prezentowane są odkrycia archeologiczne i liczne pamiątki wydobyte z piwnic pałacu.
***
Reportaż Joanny Bogusławskiej "Okruchy przeszłości" został wyemitowany w środę (9.11) o godz. 22.15 w Programie 3.