Studio reportażu Polskiego Radia

195 lat temu, 21 grudnia 1824, zmarł James Parkinson, lekarz, paleontolog i działacz polityczny, który jako pierwszy opisał objawy drżączki poraźnej, nazwanej później chorobą Parkinsona.

Opisu choroby dokonał w eseju naukowym z 1817 roku, w którym przedstawił symptomy występujące u sześciu osób.

Na zdjęciu: Jean-Martin Charcot, źr Wikimedia Commons/dp

- Aby można było rozpoznać chorobę potrzebne jest wystąpienie objawów ruchowych. Objawem, który jest niezbędny do rozpoznania tej choroby jest spowolnienie ruchowe. W świadomości społecznej bardziej znane jest drżenie, bo to jest bardzo często występujący objaw: u około 70% pacjentów jest to pierwszy objaw, najbardziej widoczny - mówiła doktor Agata Gajos , neurolog, członek zarządu Polskiego Towarzystwa Choroby Parkinsona i Innych Zaburzeń Ruchowych w audycji Krzysztofa Michalskiego z cyklu "Naukowy zawrót głowy - Wieczór odkrywców".

Parkinson nazwał przypadłość drżączką poraźną. Sześćdziesiąt lat po ukazaniu się jego pracy inny naukowiec - Jean-Martin Charcot - nazwał ją "chorobą Parkinsona".

Do dziś nie znamy przyczyn

Parkinson błędnie założył, że drgawki występujące u pacjentów są wynikiem zwyrodnienia odcinka szyjnego kręgosłupa. Wiele lat później okazało się, że choroba ma znacznie głębsze podłoże.  

-Choroba ta polega na stopniowym, postępującym uszkodzeniu komórek dopaminergicznych, czyli takich, które wytwarzają dopaminę - stwierdziła doktor Agata Gajos w audycji "Parkinson za zamkniętymi drzwiami". - Jednej przyczyny odpowiedzialnej za tę chorobę nie znamy. Proces neurozwyrodnieniowy rozpoczyna się prawdopodobnie kilka, kilkanaście lat przed ujawnieniem się ruchowych objawów choroby.

Paleontolog-rewolucjonista?

Na zdjęciu: Ilustracja ze "Szczątków organicznych dawnego świata" autorstwa Jamesa Parkinsona przedstawiająca Megatherium, źr. Wikimedia Commons/dp

James Parkinson urodził się 11 kwietnia 1755. Mimo, iż znany go głównie dzięki opisanej przez niego chorobie, udzielał się również na innych polach: polityki i paleontologii. W młodości związał się ze środowiskami domagającymi się zmian społecznych na wyspach brytyjskich. Był członkiem stowarzyszenia, które planowało zamach na króla Jerzego III, choć wiedza lekarza na temat planowanego królobójstwa i udział w spisku Parkinsona nie są potwierdzone. Parkinsonowi nigdy nie postawiono zarzutów w tej sprawie.

Wielką pasją Jamesa Parkinsona była paleontologia. Zwolennikiem katastrofizmu - poglądu, wedle którego dzieje Ziemi są podzielone na ery kończące się globalnymi kataklizmami prowadzącymi do masowego wymierania gatunków - stał się pod wpływem zbieranych przez siebie skamieniałości. Był autorem jednej z pierwszych prac dotyczących skamieniałości pt. "Szczątki organiczne dawnego świata", wydanej w 1804 roku .

O objawach, leczeniu i radzeniu sobie z chorobą Parkinsona posłuchaj w audycji z cyklu "Naukowy zawrót głowy - Wieczór odkrywców".

bm