Data publikacji:
2015-09-10
Strona główna > Artykuł
Witold Paryski - przetarł tatrzańskie szlaki
Polskie Radio
Choć urodził się w Pittsburghu w Stanach Zjednoczonych najbardziej ukochał polskie Tatry. Przeszedł je wzdłuż i wszerz, a potomnym zostawił przewodniki, które są lekturą obowiązkową wszystkich miłośników Tatr.
Uczestnicy wyprawy w Andy na pokładzie statku „Kościuszko”. Od lewej stoją: Jan Alfred Szczepański, Justyn Wojsznis, Witold Paryski i Stefan Osiecki (1937), źr. Koncern IKC, NACfot.
To ludzie, dzięki którym można by odbudować Tatry, gdyby ktoś zrównał je z ziemią – o Zofii i Witoldzie Paryskich mówią: taternik Apoloniusz Rajwa oraz prof. Andrzej Paczkowski. Audycja Bartosza Panka i Jakuba Borysiaka z cyklu "Atlas polskich podróżników" (3.08.2014)
Witold Paryski urodził się 10 września 1909, żył 91 lat. Był dzieckiem imigrantów, którzy po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wrócili do kraju. Już w 1922 roku zamieszkał w Zakopanem, gdzie spędził całe życie.
W 1933 roku zdobył dyplom lekarza medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jako obywatel USA w czasie II wojny światowej dostał się w ręce gestapo. Był więziony w niemieckich obozach w Bawarii.
Pionier wypraw wysokogórskich
Był partnerem najwybitniejszych wspinaczy okresu międzywojennego. W latach 1936-37 wziął udział w drugiej polskiej wyprawie w Andy, podczas której ustanowił ówczesny polski rekord samotnej wspinaczki, wchodząc na Nevado Tres Cruces (6630 m). Posłuchaj wspomnień o Zofii i Witoldzie Paryskich.
Od 1928 roku był ratownikiem tatrzańskim. Dokonał wielu pierwszych wejść w Tatrach, m.in. Filarem Leporowskiego na Kozi Wierch (w 1929 roku), wprost od północy na Kozią Przełęcz Wyżnią (w 1929 roku), prawym filarem północno-wschodniej ściany Rumanowego Szczytu (w 1937 roku), prawym filarem północnej ściany Wideł (w 1953 roku).
Grupa taterników podczas odpoczynku. Widoczni od lewej: Witold Paryski, Stanisław Zdyb, Antoni Stolte, Tadeusz Pawłowski, źr. Koncern IKC, NAC Lektura obowiązkowa
Szkolił i egzaminował przyszłych przewodników górskich. Przez ponad 60 lat zajmował się Tatrami naukowo. Jest autorem wielu publikacji na temat najwyższych polskich gór. Najważniejsze swoje dzieło - "Wielką Encyklopedię Tatrzańską" napisał wraz ze swoją żoną Zofią Radwańską-Paryską.
Ponadto 25-tomowa publikacja "Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki" od pokoleń stanowi lekturę obowiązkową miłośników Tatr, turystów i wspinaczy. Szczegółowy opis poszczególnych partii gór – dolin, przełęczy i szczytów – uzupełniają dane historyczne, ryciny, mapki, klasyfikacje dróg górskich i orientacyjne czasy przejścia.
Paryscy wpisali się na stałe do historii Tatr. Witold był największym autorytetem w sprawach Tatr, przez wielu nazywany jest Mistrzem.
mb