Studio reportażu Polskiego Radia

13 sierpnia 1994 roku zmarła Zdzisława Bytnar, matka Jana Bytnara "Rudego", żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka Powstania Warszawskiego.

Pochodziła z ubogiej, wielodzietnej rodziny. Ukończyła Państwowe Kursy Nauczycielskie, na których poznała swojego przyszłego męża Stanisława. Razem pracowali jako nauczyciele na Kielecczyźnie. W latach 20. małżeństwo przeniosło się do Warszawy. Zdzisława dokształcała się w Instytucie Pedagogiki Specjalnej i po ukończeniu studiów założyła pierwszą na warszawskiej Pradze szkołę specjalną.

6 maja 1921 przyszedł na świat jej syn, Jan Bytnar.

- Chowałam go z wielką troskliwością, dbałam o jego bogactwo umysłowe, dbałam o to, żeby był godnym obywatelem tej Polski – mówiła o swoim synu Zdzisława Bytnar na antenie Polskiego Radia.

Fragment audycji Zdzisławy Błażkowskiej "Tak chciałabym iść z wami w przyszłość". (PR, 18.04.1992)

Jan był bardzo pilnym uczniem, a w trakcie okupacji – niezwykle obiecującym studentem podziemnej Politechniki. Jego matka nie zaprzestała pracy nauczycielskiej i prowadziła tajne komplety. Okupacja odebrała jej męża i syna. Obaj zostali aresztowani w 1943 roku. Stanisław zginął w niemieckim nazistowskim obozie Auschwitz-Birkenau. "Rudy" został odbity przez kolegów z Szarych Szeregów podczas słynnej akcji pod Arsenałem, jednak był tak skatowany przez oprawców z Gestapo, że zmarł cztery dni później.

Zdzisława brała udział w Powstaniu Warszawskim. Kierowała Harcerską Pocztą Polową na Śródmieściu. Po upadku zrywu dostał się do niewoli niemieckiej. Do kraju wróciła w 1945 roku i aż do przejścia na emeryturę zajmowała się odbudowywaniem szkolnictwa specjalnego w Warszawie.

Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

Czytaj także:

Powstanie Warszawskie. 6 sierpnia 1944. Harcerska Poczta Polowa – zwiastun radości

Akcja pod Arsenałem: odbić "Rudego" z rąk Gestapo. Posłuchaj wspomnień świadków

Zdzisława Bytnar do końca życia była blisko związana ze środowiskami harcerskimi. 

bm