Studio reportażu Polskiego Radia

Niemiecki filozof Ernst Bloch wyznawca "filozofii nadziei", której motywacją był człowiek i jego dobro - a rozwiązaniem problemów ludzkości przyjście Mesjasza - po II Wojnie Światowej poszukuje utopii, która mogłaby wreszcie uzdrowić świat i uszczęśliwić człowieka.

W dziele zatytułowanym Duch utopii przepowiada filozof nadejście kosmicznej apokalipsy, po której nastąpi stan odnawiającej utopii. Co nią będzie - tego Bloch nie precyzuje. Przepowiada jednak, że nastąpi to tylko pod warunkiem, że nim przeminie materialna postać świata, ludzkość zdoła osiągnąć taki stopień uduchowienia, czystości i dobroci, który pozwoli jej przetrwać apokaliptyczną zagładę materii.

Po II Wojnie i jej doświadczeniach (emigracja z Niemiec, życie w trudnych warunkach w Ameryce) pisze Bloch drugą część swego dzieła zatytułowaną Karol Marks, śmierć i apokalipsa. Jest w nim już nie tylko przeczucie utopii, lecz i sposób jej realizacji. Szczęśliwy utopijny świat nie będzie jednak darem niebios, lecz konsekwencją ludzkiej aktywności. Sam Bloch zadaje sobie jednak pytanie, czy ludzkość okaże się dostatecznie dojrzała i godna tego by w sojuszu z Mesjaszem - zbawcą - przezwyciężyć zło. Jednocześnie w jego przekonaniu przezwyciężenie panującego na świeci zła, może być osiągnięte tylko w przypadku uwolnienia się człowieka od trosk materialnych. To zadanie idąc za Marksem powierza Bloch rewolucji przyjmując marksowską tezę o jej nieuchronności. Zaprzecza jednocześnie twierdzeniu Marksa, że "byt określa świadomość". Stanowi więc filozofia Blocha zlepek dogmatów chrześcijańskich i doktryny marksistwowskiej nie traktowanej bezkrytycznie. Konsekwencją krytyki dogmatycznego marksizmu, którą filozof wygłosił na Berlińskim Uniwersytecie i propozycji wprowadzenia obowiązku nauki religioznawstwa na wydziałach filozoficznych Uniwersytetów w NRD, pozbawiły Blocha uczelnianej katedry. Po przejściu na przymusową emeryturę, wyjeżdża uczony do Niemiec Zachodnich, gdzie do końca życia zajmuje się nauczaniem młodzieży i gromadzeniem wokół siebie grona wiernych wyznawców.

W audycji Bożeny Markowskiej o godz. 22.15 o utopii Ernsta Blocha mówić będą prof. Karol Sauerland - filozof i germanista i Anna Czajka-Krzyżanowska, tłumaczka dzieł Ernsta Blocha.