Data publikacji:
2017-07-09
Strona główna > Artykuł
Amazonka niebieskoskrzydła - w Meksyku odkryto nowy gatunek papugi
polskieradio.pl
"Nowa amazonka" wydaje całkiem inne odgłosy niż inne amazonki i ma odmienne ubarwienie piór na skrzydłach i głowie. W badaniach potwierdzających, czy to nowy gatunek uczestniczyli Polacy.
Amazonka niebieskoskrzydła (samiec)fot. Materiały dla prasy
Ornitolog dr Miguel Gómez Garza w 2014 roku zbierał materiały do książki o papugach z Meksyku. Podczas jednej z wypraw na półwyspie Jukatan usłyszał dziwne dźwięki.
Wydawało mu się, że to jastrząb, ale okazało się, że to stado papug. Dźwięki wydawane przez ptaki były jednak donioślejsze i miały dłuższe sylaby niż te wydawane przez znane mu gatunki.
Dr Garza zauważył też, że obserwowane osobniki były ubarwione inaczej niż pozostałe amazonki występujące na tym półwyspie. Pióra na skrzydłach tych tajemniczych ptaków były niebieskie, a na głowie intensywnie czerwone.
Naukowiec zaczął więc bardzo dokładnie badać teren i odkrył, że papug o podobnych cechach jest więcej. Z czasem uzyskał pozwolenie od władz, aby złapać samca i samicę.
Szczegółowe analizy zajęły trochę czasu i ostatecznie pod koniec czerwca tego roku w czasopiśmie PeerJ zasugerowano, że papugi te należą do nowego gatunku - amazonki niebieskoskrzydłej, nazwanej po łacinie Amazona gomezgarzai na cześć swojego odkrywcy.
Autorami publikacji - prowadzonej pod kierunkiem amerykańskiego ornitologa Tony'ego Silvy - byli również dwaj polscy genetycy - dr Adam Urantówka z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu i dr hab. Paweł Mackiewicz z Uniwersytetu Wrocławskiego.
Nie tak łatwo odkryć nowy gatunek
Amazonki niebieskoskrzydłe, tak, jak inne papugi, to zwierzęta roślinożerne, odżywiające się głównie nasionami, owocami, kwiatami i liśćmi. Żyją w stadach liczących najwyżej tuzin osobników, w których odchowane młode często pozostają ze swoimi rodzicami.
- Nie tak łatwo w dzisiejszych czasach odkryć nowy gatunek kręgowca. Większość gatunków takich dużych zwierząt już dawno opisano. Poza tym odkrycia dużych kręgowców budzą duże kontrowersje i są żywo dyskutowane w środowisku naukowym - wskazał dr Paweł Mackiewicz.
Przypomniał, że gatunek, według tzw. biologicznej koncepcji gatunku, to grupa populacji, które mogą się ze sobą swobodnie krzyżować w warunkach naturalnych i wydawać płodne potomstwo.
- Jednak trudno jest to sprawdzić w praktyce. A jeśli się już stwierdzi, że osobniki się krzyżują, to trzeba jeszcze dowieść, że ich potomstwo będzie żywotne i to przez wiele pokoleń - zwrócił uwagę.
Dlatego istnieje wiele różnych koncepcji i kryteriów wyróżniania gatunku. Często za gatunki uznaje się osobniki posiadające odrębne pochodzenie i podobne cechy morfologiczne różniące je od innych.
Z pomocą przychodzą tu również badanie genetyczne. Dzięki nim można ustalić, czy osobniki należą do różnych gatunku, czy tego samego.
W przypadku amazonek niebieskoskrzydłych stwierdzono, że wyewoluowały one stosunkowo niedawno - ok. 120 tys. lat temu w obrębie populacji innego gatunku amazonek zwanych białoczelnymi.
Prof. Mackiewicz dodał, że w analizach genetycznych porównywano tylko trzy powszechnie badane geny amazonek niebieskoskrzydłych i innych papug. Wyniki te nie były jednak jednoznaczne.
Geny u nowo odkrytych ptaków wprawdzie różniły się od tych samych genów u innych amazonek, ale równie dobrze mogłyby świadczyć o tym, że nieznane amazonki są tylko nowym podgatunkiem.
Na razie uznano, że różnice w wyglądzie, głosie amazonek i ich zachowaniu są na tyle wyraźne, że można tu mówić o nowym gatunku. Może więc dopiero kolejne, bardziej dokładne badania genetyczne rozwieją wszelkie wątpliwości.