Studio reportażu Polskiego Radia

Peter Handke otrzymał literackiego Nobla za rok 2019

Olga Tokarczuk została wyróżniona za "narracyjną wyobraźnię, która w połączeniu z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia". Austriak Peter Handke "za wpływową pracę, która wraz z językową pomysłowością zgłębiła peryferie i specyficzność ludzkiego doświadczenia".

BREAKING NEWS:
The Nobel Prize in Literature for 2018 is awarded to the Polish author Olga Tokarczuk. The Nobel Prize in Literature for 2019 is awarded to the Austrian author Peter Handke.#NobelPrize pic.twitter.com/CeKNz1oTSB

— The Nobel Prize (@NobelPrize) 10 października 2019

- Wspaniale, to druga w historii nagrody Nobla kobieta pisząca w języku polskim, która otrzymała to wyróżnienie - oceniła dr Żaneta Nalewajk-Turecka. - To wspaniała wiadomość dla literatury polskiej, kultury polskiego słowa - dodała.

- Oboje nagrodzeni na różny sposób zgłębiają wymiary tożsamości, środkowo-wchodnio-europejskiej w przypadku Olgi Tokarczuk czy, tu kwestia bardziej kontrowersyjna, w przypadku Petera Handke - mówił dr Łukasz Wróbel. - Handke to reprezentant nurtu eksperymentalnego w dziedzinie twórczości teatralnej, dramatycznej. Jest spadkobiercą Samuela Becketta, duchowym sąsiadem Tadeusza Różewicza, a zarazem kontrowersyjną i mocną postacią, mocno mówiącą m.in. na temat kotła jugosłowiańskiego - dodał. 

Patryk Kuniszewicz oraz dr Eliza Kącka, dr Żaneta Nalewaj-Turecka i dr Łukasz Wróbel fot. Czwórka

Tuż przed 13.00, 10 października, w rozmowie z Patrykiem Kuniszewiczem o "typach", kto dostanie literackiego Nobla dywagowali dr Eliza Kącka, dr Żaneta Nalewaj-Turecka i dr Łukasz Wróbel z Instytutu Literatury Polskiej, Wydziału Polonistyki UW. - Wśród typów wymieniana jest Olga Tokarczuk, której język literacki jest na tyle uniwersalny, że jest łatwo "przetłumaczalna" na mentalność, wrażliwość i wyobraźnię, nie tylko europejską - mówił dr Łukasz Wróbel, tuż przed ogłoszeniem laureatów.

Naukowcy zgodnie podkreślili jednak, że jakość literacka nie zależy od płci. 

Alfred Nobel pragnął, by nagroda literacka trafiała w ręce osoby, która stworzy najbardziej wyróżniające się w kierunku idealistycznym dzieło. Dziś Noble przyznawane są przez Akademię Szwedzką. Wyborem laureata zajmuje się Komitet Noblowski, składający się z czterech lub pięciu osób, które wybierane są spośród członków Akademii na 3 lata. 

Każdy członek Akademii może zgłosić kandydatów. To prawo przysługuje też innym akademiom i instytucjom o podobnym charakterze, mają je także uniwersyteccy profesorowie literatury i filologii, laureaci literackiej Nagrody Nobla oraz przewodniczący stowarzyszeń odpowiedzialnych za twórczość literacką w poszczególnych krajach. Takie zgłoszenia każda z uprawnionych osób może złożyć do 31 stycznia. 

Nagrody Nobla przyznawane są od 1901 roku, a pierwszą z nich - Pokojową Nagrodę Nobla - w auli Królewskiej Akademii Medycznej otrzymali Jean Henri Dunant, założyciel Czerwonego Krzyża i Frédéric Passy, francuski ekonomista i polityk.

Pierwszy literacki Nobel powędrował w ręce Sullego Prudhomme'a, za "wybitne osiągnięcia poetyckie, a zwłaszcza za idealizm, doskonałość artystyczną oraz niezwykłe połączenie duchowości i intelektu". 

"Stacji Nauka" w tym tygodniu realizowana jest z Centrum Współpracy i Dialogu Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie Patryk Kuniszewicz na żywo przekazuje emocje i komentarze na temat tego wyróżnienia.

Jak się okazuje Centrum Współpracy i Dialogu UW to nowy punkt na naukowej mapie Polski. - Znajdujemy się w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego, który ma już 200 lat. Centrum Współpracy i Dialogu UW jest tu nowym miejscem, bo działamy od miesiąca - mówi Jacek Sztolcman, dyrektor Centrum. - Budujemy relacje społeczne, gospodarcze Uniwersytetu. Realizujemy jego trzecią misję - dodaje.

Tydzień Noblowski w Centrum Współpracy i Dialogu UW jest kwintesencją działalności tej instytucji. - Chcemy tłumaczyć zawiłości związane z osiągnięciami naukowymi - mówi rozmówca Patryka Kuniszewicza. - Zaczęliśmy od medycyny i idziemy przez kolejne dziedziny nauki i kultury, wszystkie dziedziny, którymi zajmuje się uniwersytet - dodaje. 

James Peebles, Michel Mayor i Didier Queloz - laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki

W tym roku też poznaliśmy laureatów Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii, chemii i fizyki. 

Dlaczego w 2019 poznaliśmy literackich Noblistów za rok 2019 i 2018? Zapraszamy do wysłuchania rozmowy ze "Stacji Kultura">>>

11 października - ogłoszony zostanie laureat Pokojowej Nagrody Nobla, a w poniedziałek, 14 października poznamy noblistę z ekonomii. 

pj/kd