Studio reportażu Polskiego Radia

• Bardzo często dużymi rzekami nazwa się takie, których dorzecza przekraczają 50 tys. km2. 
• 90 proc. cieków wodnych nie spełnia warunków dobrej jakości wody i to jest kłopot na co dzień - powiedział prof. Paweł Rowiński. 
• W Polsce zdecydowanie wzrosła liczba oczyszczalni ścieków. 
• Aby żegluga śródlądowa mogła funkcjonować, muszą być drogi wodne, po których statki będą bezpiecznie pływać.

Woda coraz gorszej jakości 

Rzeka to naturalny, powierzchniowy ciek wodny płynący w wyżłobionym przez erozję rzeczną korycie, okresowo zalewający dolinę rzeczną. - Bardzo często dużymi rzekami nazywa się takie, których dorzecza przekraczają 50 tys. km2. W przypadku Polski ten warunek spełniają Wisła, Odra i Warta - tłumaczył prof. Paweł Rowiński, wiceprezes PAN, hydrolog, wieloletni dyrektor Instytutu Geofizyki PAN. 

Gość Jedynki zaznaczył, że woda w rzekach z roku na rok jest coraz gorszej jakości. - Ciągle mamy niedostateczną jakość. 90 proc. cieków wodnych nie spełnia warunków dobrej jakości wody i to jest kłopot na co dzień - ocenił. 

 

Coraz więcej oczyszczalni 

W Polsce zdecydowanie wzrosła liczba oczyszczalni ścieków. Mimo to dalej mamy problem z zanieczyszczeniami, które pochodzą z innych źródeł. - Oczyszczalnie nie wyłapują wszystkiego. Pojawiają się zanieczyszczenia nowego typu, m.in. antybiotyki czy inne środki farmaceutyczne, z którymi musimy sobie poradzić - wyjaśnił ekspert. - Są też kłopoty, problemy związane z samą gospodarką wodną. Wiele zadań stoi nie tylko przed hydrologami, ale również przed interdyscyplinarnymi zespołami takimi jak przyroda, ekonomia, urbanistyka, chemia, humanistyka. Jesteśmy pod tym względem dosyć opóźnieni, a co ciekawe, Wisła jest jedną z najmniej rozpoznawalnych dużych rzek europejskich - podsumował prof. Paweł Rowiński. 

Renaturyzacja polskich rzek - czy jest potrzebna? 

Renaturyzacja rzek oznacza przywrócenie im naturalnego stanu. Rozmówca Krzysztofa Michalskiego wyjaśnił, że nie we wszystkich polskich rzekach ten proces byłby możliwy. - Przykładowo Odra została w bardzo znacznym stopniu przekształcona i powrót do natury byłby bardzo trudny - dodał. 

Żegluga śródlądowa w Polsce 

Aby żegluga śródlądowa mogła funkcjonować, muszą być drogi wodne, po których statki będą bezpiecznie pływać. Choć w Polsce długość tych dróg jest statystycznie bardzo duża, to jednak ich jakość powoduje, że żegluga śródlądowa nie jest wykorzystywana w takim zakresie, w jakim mogłaby być. 

- Na Odrze ta żegluga byłaby możliwa, gdyż jest to rzeka bardzo skanalizowana. (...) Bardzo często rzekami przewozi się towar sypki, np. węgiel. Mam nadzieję, że tego węgla w przyszłości mieć nie będziemy, bo problemy ze zmianami klimatycznymi się nawarstwiają. Inwestycje związane z budowaniem dróg wodnych są wieloletnie i trwają dziesiątki lat. Ekonomicznie nie ma uzasadnienia tego, żebyśmy budowali drogi wodne, ponieważ mamy coraz częstsze okresy suche i będą takie momenty, kiedy nie będziemy mogli tymi rzekami nic przewozić, ze względu na warunki hydrologiczne - dodał ekspert Jedynki. 

***

Prof. Paweł Rowiński urodził się 26 lutego 1965 w Warszawie. W obszarze jego zainteresowań naukowych znajduje się hydrodynamika środowiskowa, fizyka rzek, modelowanie matematyczne oraz badania eksperymentalne procesów hydrologicznych i hydrofizycznych, turbulencja rzeczna i procesy transportowe, metody statystyczne w hydrologii, metody inteligentnej analizy danych oraz zmiany klimatyczne. 

W audycji również:

„Powrót. Rzecz o Janie Czochralskim”

105 lat temu profesor Jan Czochralski opracował metodę otrzymywania monokryształów, dzięki której mogła się rozwinąć elektronika. A w tych dniach ukazało się najnowsze wydanie biografii tego wybitnego polskiego uczonego „Powrót. Rzecz o Janie Czochralskim” - uzupełnione o nowe ustalenia dotyczące biografii, jak i osiągnięć profesora Czochralskiego.

Gościem "Wieczoru odkrywców" był dr Paweł Tomaszewski z Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych Polskiej Akademii Nauk - biograf profesora Jana Czochralskiego, który przypomni największe jego osiągnięcia. Przede wszystkim - metodę pomiaru szybkości krystalizacji metali, opracowanie Metalu B – stopu bezcynowego do łożysk kolejowych i radiomikroskopu, który był pierwowzorem współczesnych mikroskopów skaningowych. Przedstawi także najnowsze ustalenia dotyczące życia i działalności naukowej Jana Czochralskiego.

Zobacz też:

• Największe w Polsce badania o ojcostwie. "Balans między pracą a rodziną"
• Lecznicze właściwości rumianku. Zbawienny dla cukrzyków

***

Tytuł audycji: "Wieczór odkrywców" w paśmie Eureka 

Prowadzi: Krzysztof Michalski 

Goście: prof. Paweł Rowiński (wiceprezes PAN, hydrolog, wieloletni dyrektor Instytutu Geofizyki PAN), dr Paweł Tomaszewski (Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych Polskiej Akademii Nauk)

Data emisji: 3.01.2022 

Godzina emisji: 19.30

ans