Data publikacji:
2022-05-01
Strona główna > Artykuł
"Szpotański i spółka" - reportaż Urszuli Żółtowskiej-Tomaszewskiej
Studio Reportażu i Dokumentu
Kazimierz Szpotański początkowo studiował elektrotechnikę w Wyższej Szkole Technicznej w Mittweidzie , następnie w latach 1910–1911 na Wydziale Elektrycznym Politechniki w Charlottenburgu, uzyskując dyplom inżyniera elektryka. Po studiach pracował w firmie AEG w Berlinie (1911–1913), potem w Rydze, gdzie od podstaw zbudował i zorganizował dział budowy aparatów elektrycznych, oraz w oddziale tej firmy w Charkowie.
Prezydent RP Ignacy Mościcki (z lewej) z delegacją elektryków: inżynierem Alfonsem Hoffmanem (drugi z prawej), inżynierem Kazimierzem Szpotańskim (drugi z lewej), inżynierem Józefem Podoskimfot. Zbiory NAC
"Szpotański i spółka" - reportaż Urszuli Żółtowskiej-Tomaszewskiej
W listopadzie 1918 założył w Warszawie, w dwupokojowym lokalu przy ulicy Mirowskiej, Fabrykę Aparatów Elektrycznych K. Szpotański i Spółka i zaczął od produkcji włączników do światła. Warsztat ten, początkowo zatrudniający 2 ludzi, po przeniesieniu na Kamionek, bardzo szybko się rozrósł i stał się największym w przedwojennej Polsce przedsiębiorstwem produkującym aparaturę elektryczną. Inżynier Szpotański mówił, że produkcja w jego fabryce musi odpowiadać systemowi IEEN (jakości, ekonomii, estetyce i nowoczesności).
W 1919 był w gronie współzałożycieli Stowarzyszenia Elektryków Polskich i jego prezesem.
Na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 otrzymał Złoty Medal za „całokształt produkcji, a w szczególności za wprowadzenie wyrobu: liczników elektrycznych”.
Po II wojnie światowej został dyrektorem Państwowej Fabryki Aparatów Elektrycznych - fabryki otwartej na bazie znacjonalizowanej fabryki Szpotańskiego, późniejszych Zakładów Wytwórczych Aparatury Wysokiego Napięcia ZWAR w Warszawie i Międzylesiu. Fabryka ta zajmowała się głównie produkcją do byłego ZSRR i po roku 1990 została sprzedana firmie ABB pod nazwą ABB ZWAR.
Pod naciskiem władz komunistycznych Kazimierz Szpotański opuścił założony przez siebie, znacjonalizowany zakład.
Obecnie na terenie fabryki na Kamionku znajduje się Uniwersytet SWPS, a budynki w Międzylesiu zostały zaadaptowane na galerią handlową. 18 maja Szkoła Podstawowa Towarzystwa Edukacyjnego Vizja przyjmie imię Kazimierza Szpotańskiego. Mimo upływu lat, pamięć o Kazimierzu Szpotańskim trwa. Dlaczego? O tym w reportażu...
***
Reportaż "Szpotański i spółka" autorstwa Urszuli Żółtowskiej-Tomaszewskiej został wyemitowany w niedzielę (1.05) o godz. 17.10 na antenie Programu 1.