Data publikacji:
2022-10-10
Strona główna > Artykuł
"Strażnicy pamięci" - reportaż Macieja Jastrzębskiego
Studio Reportażu i Dokumentu
Nagroda Nobla dla Międzynarodowego Stowarzyszenia Historyczno-Oświatowego"Memoriał". Zaczęło działalność w roku 1987, a formalnie powstało pod koniec stycznia 1989 roku. Zajmuje się badaniami historycznymi i propagowaniem wiedzy o ofiarach represji radzieckich, w tym w okresie stalinowskim, a także ochroną praw człowieka w krajach byłego ZSRR. Organizacja otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla za 2022 rok.
Władze Kremla zdecydowały o likwidacji Memoriału fot. Dmitriy Drozd / Shutterstock.com
"Strażnicy pamięci" - reportaż Macieja Jastrzębskiego
Stowarzyszenie Memoriał ma własne archiwum i bibliotekę, gromadzące dane i literaturę na tematy związane w represjami w czasach ZSRR. Organizuje wystawy i konferencje im poświęcone, wydaje także publikacje książkowe i nieregularne czasopisma. Istotną częścią działalności Memoriału są studia nad polskimi ofiarami represji, w tym zbrodni katyńskiej. Drugim kierunkiem prac Memoriału jest monitoring praw człowieka w krajach byłego ZSRR. W praktyce zajmuje się głównie prawami człowieka w Rosji.
W 2016 roku Memoriał został uznany przez władze i sądy za "organizację pozarządową pełniącą funkcje zagranicznego agenta". Kilka lat później prokuratura generalna złożyła wniosek o likwidację stowarzyszenia, zarzucając Memoriałowi łamanie "ustawy o zagranicznych agentach": chodziło o brak odpowiedniej adnotacji przy niektórych publikacjach. Jednak już podczas rozprawy prokuratorzy nie kryli, że chodzi o coś innego: ujawnianie prawdy o komunistycznych represjach. 28 grudnia 2021 roku rosyjski Sąd Najwyższy nakazał likwidację Memoriału, argumentując, że organizacja "spekuluje wokół tematu represji i tworzy fałszywy obraz ZSRR jako terrorystycznego państwa, zniekształca historię Wielkiej Wojny Ojczyźnianej i rehabilituje nazistowskich zbrodniarzy".
Proces obserwował nasz moskiewski korespondent, który jeszcze przed ogłoszeniem orzeczenia rozmawiał z pracownikami Memoriału oraz adwokatem stowarzyszenia.
***
Reportaż Macieja Jastrzębskiego "Strażnicy pamięci" został wyemitowany w poniedziałek (10 października) o godz. 22.15 na antenie Trójki.