Data publikacji:
2022-12-14
Strona główna > Artykuł
"Inteligentna forma internowania" – audycja dokumentalna Wojciecha Dorosza
Studio Reportażu i Dokumentu
W listopadzie minęła 40. rocznica powstania Wojskowych Obozów Internowania. Miały one służyć do izolowania i poddawania represjom działaczy antykomunistycznej opozycji w czasach stanu wojennego.
Otwarcie wystawy pt. "I nazywali to Wojskiem Polskim! Wojskowe Obozy Internowania w Polsce (1982-1983)" w Sejmie w Warszawie, 15.11.2022. Wystawa przedstawia historię utworzonych na początku listopada 1982 r. Wojskowych Obozów Internowania, które stanowiły formę represji wobec działaczy opozycji demokratycznejfot. PAP/Leszek Szymański
"Inteligentna forma internowania" – audycja dokumentalna Wojciecha Dorosza
W pierwszych dniach listopada 1982 roku 1711 opozycjonistów, przede wszystkim działaczy związkowych ze zdelegalizowanej NSZZ "Solidarność", wysłano na trzymiesięczne ćwiczenia rezerwistów lub do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Fala internowań w obozach wojskowych była jedną z większych akcji izolowania członków opozycji w latach 1981-83, porównywalną z tą z początku stanu wojennego, kiedy uwięziono 3392 osoby.
Pod pretekstem "ćwiczeń wojskowych" WOI służyły izolacji najbardziej niepokornych opozycjonistów, którzy mogli organizować akcję protestacyjną przeciwko delegalizacji NSZZ "Solidarność", zaplanowaną na 10 listopada 1982 roku.
Nękanie i zastraszanie
Rezerwistów i poborowych poddawano represjom: wielogodzinnym przesłuchaniom, w trakcie których byli zastraszani, cenzurowano także ich korespondencję, stosowano podsłuchy, systematycznie przeszukiwano ich rzeczy osobiste, ograniczano lub uniemożliwiano kontakt z bliskimi i światem zewnętrznym. Przede wszystkim jednak zmuszano do bezsensownego wysiłku. Chociaż ćwiczenia rezerwy trwały zazwyczaj maksymalnie kilka tygodni, członkowie opozycji w WOI przebywali trzy miesiące, do lutego 1983 roku, natomiast powołani do odbycia zasadniczej służby wojskowej spędzili w nich dwa lata.
Najgorsze warunki panowały w obozach w Czerwonym Borze, gdzie rezerwiści mieszkali w wagonach kolejowych, oraz w Chełmnie nad Wisłą, gdzie trafili do namiotów na poligonie Kępa Panieńska, zlokalizowanym na terenie zalewowym. Internowani w WOI przez wiele lat walczyli o zrównanie ich w prawach z osobami, które trafiły do cywilnych ośrodków odosobnienia w stanie wojennym.
Kępa Panieńska w Chełmnie nad Wisłą, teren dawnego poligonu, fot. Wojciech Dorosz/Polskie Radio "Inteligentna forma internowania"
Audycja dokumentalna "Inteligentna forma internowania" opowiada historię obozu w Chełmnie oraz pomocy, jakiej internowanym w nim opozycjonistom udzielili mieszkańcy tej miejscowości. Wystąpili w niej: Tadeusz Antkowiak, przewodniczący stowarzyszenia "Chełminiacy 1982", Andrzej Adamczyk i Tadeusz Pietkiewicz, internowani w Chełmnie, Barbara Konieczna i Jan Kuligowski, pomagający internowanym mieszkańcy Chełmna, i prokuratur IPN w Bydgoszczy Mieczysław Góra. Usłyszeliśmy także materiały archiwalne, rozkazy i tajne dokumenty Służby Bezpieczeństwa i Wojskowej Służby Wewnętrznej.
"Inteligentna forma internowania". Wojskowe obozy internowania: wspomnienia przetrzymywanych, zapiski historyków (Reportaż/Trójka)
Pomnik wdzięczności mieszkańcom Chełmna, fot. Wojciech Dorosz/Polskie Radio
***
Reportaż "Inteligentna forma internowania" został wyemitowany we wtorek (13.12) o godz. 22.06 w Programie 3 Polskiego Radia.