Strona główna > Artykuł

"List do Orlika" – reportaż Antoniego Rokickiego o powstańczych losach Kazimierza Wilczyńskiego ps. "Orlik"

Studio Reportażu i Dokumentu

Kazimierz Wilczyński, pseudonim Orlik, urodził się 11 sierpnia 1928 roku w Zawichoście. Przed wybuchem Powstania Warszawskiego mieszkał na Marymoncie. 1 sierpnia 1944 roku miał 16 lat. Już pierwszego dnia walki z okupantem niemieckim trzymał w swoich dłoniach pistolet.

Zuzanna Kamińska, wnuczka "Orlika", opowiada w reportażu o wspomnieniach związanych z dziadkiemfot. Antoni Rokicki

"List do Orlika" – reportaż Antoniego Rokickiego

"Patriotyzm podwórek" – tak opowiadał o bohaterskim zrywie mieszkańców stolicy w rozmowie z Muzeum Powstania Warszawskiego. Walczył razem z kolegami ze szkoły i podwórka. Należał do Obwodu "Żywiciel", Zgrupowania "Żyrafa", był w plutonie 227. Jak się okazuje, nie tylko sokoły mają doskonały wzrok, orliki również – stąd wziął się pseudonim Kazimierza Wilczyńskiego, którego wyróżniała dobra celność oddawanych strzałów.

Po powstaniu trafił do Łowicza, gdzie mieszkali znajomi jego przyjaciela. Wraz z odbudową ojczyzny, "Orlik" powoli zaczął budować swoje dorosłe życie i tak też ukończył studia geologiczne na Uniwersytecie Warszawskim. Następnie zaczął pracę w biurze transportu drogowego, lotniczego. W swojej karierze budował stołeczne mosty, takie jak: most Łazienkowski, most Grota czy most Świętokrzyski.

Zuzanna Kamińska, wnuczka "Orlika", opowiada o wspomnieniach związanych z dziadkiem. Przyznaje, że choć rozmowy o historii Polski były w jej domu częste, to czasami brakowało jej odwagi, aby zapytać dziadka, jak zapisały się w jego pamięci najtrudniejsze chwile w czasie wojny. – Takim tematem tabu było strzelanie, zabijanie drugiej osoby… – mówi Zuzanna. – Dziadek nigdy nie powiedział mi wprost, czy kiedykolwiek do kogoś strzelił… – przyznaje bohaterka reportażu.

Powstańcze losy "Orlika" zostały upamiętnione m.in. przez projekt "Kartka dla Powstańca", organizowany przez kampanię "BohaterOn – włącz historię!". Polegał on na tym, że internauci poznawali losy bohaterów '44 roku i mogli im wysłać list.

– Spędziłem wiele godzin na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego i czytałem życiorysy powstańców – opowiada Bartek, pochodzący z Włocławka, który od kilku lat wysyła listy do uczestników powstania. Wysłał pocztówkę do Kazimierza Wilczyńskiego. Mężczyzna zapomniał jednak o podaniu swojego adresu, przez co powstaniec nie mógł mu odpowiedzieć na list. W skontaktowaniu z Bartkiem pomogła wnuczka "Orlika". Zuzanna znalazła mężczyznę poprzez portal społecznościowy i tak nawiązała się ich znajomość…

Kazimierz Wilczyński zmarł w listopadzie 2021 roku.

W reportażu wystąpił także Bogusław Kamola, pseudonim Hipek, Prezes Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej "Żywiciel" i Miłośników Ich Tradycji. W audycji wykorzystano fragmenty nagrań pochodzących z Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego oraz fragmenty nagrań Tomasza Michałowskiego ze Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej "Żywiciel" i Miłośników Ich Tradycji. Autor reportażu dziękuje za przekazane filmy. 

Czytaj także:

***

Reportaż "List do Orlika" Antoniego Rokickiego został wyemitowany we wtorek (1.08) o godz. 23.08 na antenie Programu 1 Polskiego Radia.