Studio reportażu Polskiego Radia

• Premiera "Krakowiaków i Górali", opery - albo, jak pisali niektórzy, wodewilu czy śpiewogry - Wojciecha Bogusławskiego z muzyką Jana Stefaniego, wystawiona w teatrze przy dzisiejszym placu Krasińskich 1 marca 1794 roku, przeszła do legendy historyczno-teatralnej.
• Spektakl, grany wówczas pod tytułem "Cud, czyli Krakowiaki i Górale", wyprowadził publiczność na ulice.
• O jego szczególnej wymowie, charakterze i tym, dlaczego znalazł się na liście 20 dramatów wskazanych jako najistotniejsze przez Zbigniewa Raszewskiego, opowiedział reżyser, historyk sztuki - prof. Jarosław Kilian.

"Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale" to ukochana sztuka Polaków

U ojca duchowego i patrona Instytutu Teatralnego musiało się znaleźć miejsce dla Wojciecha Bogusławskiego, ojca i patrona polskiego teatru narodowego. W 2015 roku prof. Jarosław Kilian wyreżyserował spektakl "Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale" w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie. - "Krakowiaków i Górali" nie mogło zabraknąć na liście prof. Zbigniewa Raszewskiego, który był wybitnym znawcą i biografem Wojciecha Bogusławskiego. To najważniejsza i najwspanialsza jego sztuka, a każde dzieło ma swój żywot popremierowy i trwanie w tradycji. "Krakowiaki" wielokrotnie wracały w ważnych momentach naszej historii, Polacy kochają tę sztukę - podkreślił.

Leon Schiller i "Krakowiacy" "ku pokrzepieniu serc" w 1946 roku

Premiera odbyła się 1 marca 1794 roku, w czasie pomiędzy II a III rozbiorem Polski, tuż przed insurekcją kościuszkowską. - Wtedy zwykle grywano niewielką liczbę przedstawień. Potem "Krakowiaki" wracały i żyły w tradycji śpiewanej, powracały te przeboje skomponowane przez Jana Stefaniego, a potem również przez Karola Kurpińskiego. Wielkim wskrzesicielem tradycji tej sztuki był Leon Schiller, który ponownie wystawił je w 1946 roku. To przedstawienie miało dodać otuchy, było "ku pokrzepieniu serc", zostało triumfalnie przyjęte przez publiczność - powiedział Jarosław Kilian.

Pierwsza polska opera narodowa

Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale, wodewil autorstwa Wojciecha Bogusławskiego z muzyką Jana Stefaniego, wystawiony po raz pierwszy prawdopodobnie 1 marca 1794 r. w Teatrze Narodowym w Warszawie, uchodzi za pierwszą polską operę narodową. Jej akcja rozgrywa się w podkrakowskiej Mogile i koncentruje się wokół sporu tytułowych Krakowiaków i Górali, którego tłem jest historia miłosna.

 

Cykl "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski" powstał z okazji 20-lecia Instytutu Teatralnego. Sięgamy w nim do dramatów wskazanych przez Zbigniewa Raszewskiego - patrona instytutu - jako najważniejszych w polskiej literaturze dramatycznej.

Warto przypomnieć, że lista, o której mówimy, powstała w latach 70. XX wieku, a po raz pierwszy została opublikowana już po śmierci Raszewskiego, w 2004 roku, w "Raptularzu", czyli dzienniku tego znakomitego historyka teatru. Sięgamy do genezy tych dramatów, historii ich wystawień na polskich scenach, ale też sprawdzamy, jak one rezonują we współczesnym życiu teatralnym.

***

Tytuł audycji: "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski" (pasmo "Rozmowy po zmroku")

Prowadziła: Katarzyna Hagmajer-Kwiatek

Gość: prof. Jarosław Kilian (reżyser, historyk sztuki)

Data emisji: 26.09.2023

Godzina emisji: 21.30

mo