Strona główna > Artykuł

"Śladami Nikifora" - reportaż Moniki Chrobak

Studio Reportażu i Dokumentu

Rocznica śmierci Nikifora przypadła 10 października. Minęło wówczas 55 lat od tego wydarzenia. Jeden z najwybitniejszych na świecie malarzy naiwnych - prymitywistów - urodził się 21 maja 1895 roku w Krynicy. Jego matką była Łemkinia Jewdokia Drowniak, natomiast ojciec jest nieznany, prawdopodobnie był jednym z polskich artystów malarzy. 

Nikifor - polski malarz łemkowskiego pochodzenia, zaliczany do grona malarzy tzw. naiwnych, prymitywistów, w swoim mieszkaniu. (1963 r.)fot. PAP/Wiesław Prażuch

Śladami Nikifora" - reportaż Moniki Chrobak

Sylwetka Nikifora

Nikifor zawsze uważał się za zawodowego malarza. W różnych punktach uzdrowiska rozkładał codziennie swoją "przenośną pracownię". Swoje dzieła podpisywał jako "Netyfor malarz" lub "Matejko". Większość obrazów jest namalowana akwarelą, czasami łączoną z temperą lub farbą olejną. W ostatnich latach życia używał kredek. Szczególną inspiracją Nikifora była greckokatolicka Cerkiew. Tematy świeckie obejmowały krajobrazy krynickie, wnętrza budynków, dworce kolejowe i tory wijące się malowniczo między wzgórzami. Liczne są też jego autoportrety. Oblicza się, że w ciągu swego pracowitego życia artysta namalował kilkadziesiąt tysięcy obrazków. Znaczną liczbę swoich dzieł rozdał bądź sprzedał. 

Jak wspomagano Nikifora?

Dzięki staraniom ówczesnego kierownika działu kulturalnego uzdrowiska, społecznika i burmistrza Krynicy Stefana Półchłopka, Nikifor otrzymał status obywatela miasta, łemkowskie nazwisko Krynicki i opiekunów, najpierw Józefa Chmiela, potem Mariana Włosińskiego. Wspomina o tym w reportażu syn działacza krynickiego Aleksander Półchłopek.

Nikifor pod koniec życia cieszył się uznaniem i sławą. Decydującym wydarzeniem otwierający karierę Nikifora była pierwsza indywidualna wystawa w kwietniu 1959 r. w Paryskiej galerii Diny Vieny. Wydarzenie to zapoczątkowało serię kolejnych ekspozycji prymitywisty w Polsce i na świecie.

Malarz chorował na gruźlicę. Zmarł 10 października 1968 roku w sanatorium w Foluszu koło Jasła. W 1995 r. zostało otworzone muzeum w Krynicy - Muzeum Nikifora - Galeria Sztuki "Romanówka", oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu.

Czytaj również: 

***

Reportaż "Śladami Nikifora" autorstwa Moniki Chrobak został wyemitowany we wtorek (10.10) o godz. 23.10 na antenie Programu 1.