Data publikacji:
2024-05-12
Strona główna > Artykuł
100-lecie reformy walutowej Władysława Grabskiego. "Polski złoty" - reportaż Urszuli Żółtowskiej
Studio Reportażu i Dokumentu
Sto lat temu, w niepoległej Polsce, premier i minister skarbu Władysław Grabski dokonał reformy polskiego systemu pieniężnego. W miejsce zlikwidowanej Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej i emitowanej przez nią marki polskiej, która była obowiązującym środkiem płatniczym w Polsce, powołano Bank Polski wraz ze złotym jako walutą narodową. Zastanawiano się, czy ma to być "lech", czy "złoty" - wygrał "złoty".
Zapraszamy na reportaż Urszuli Żółtowskiej pt. "Polski złoty". fot. Shutterstock
"Polski złoty" - reportaż Urszuli Żółtowskiej
- Postacią, którą szczególnie honorujemy w tym roku, jest Władysław Grabski, który w 1924 r. objął tekę premiera i ministra skarbu i zreformował nasz cały system skarbowy.
- Sejm podjął uchwałę w sprawie uczczenia 100. rocznicy wprowadzenia polskiego złotego. "Sto lat temu, 29 kwietnia 1924 roku, w miejsce marki polskiej wprowadzony został do obiegu złoty.
- Zmiana waluty była częścią szerszego programu reform gospodarczych, mających na celu powstrzymanie dławiącej polską gospodarkę hiperinflacji" - głosi treść przyjętego przez aklamację dokumentu.
100-lecie reformy walutowej
NBP wybił okolicznościową monetę, zorganizowano wiele wystaw tematycznych, m.in. w Zamku Królewskim w Warszawie. Można na niej prześledzić ponad 500-letnią historię polskiego złotego, która przybliża go nie tylko w okresie dwudziestolecia międzywojennego, ale także ukazuje jego początki oraz miejsce w systemie monetarnym Rzeczypospolitej szlacheckiej i w czasach zaborów. Dzieje złotego ilustrują monety oraz banknoty, m.in. z wizerunkami władców Polski. Jednym z projektantów banknotów polskich był Andrzej Heidrich. Fascynował się banknotami. Jednym z jego piękniejszych jest 100-złotówka. Grafik pracował dla NBP. Bank uczcił go wystawą i filmem o nim. O współpracy z nim opowiada wykładowca wydziału grafiki warszawskiej ASP, Mateusz Machalski - autor książki o nim.
Czytaj również:
- Polski złoty zamiast marki, czyli historia złotówki
- Gospodarka II RP - reforma monetarna i nie tylko
Historia NPB i polskiego pieniądza
W czasie okupacji i w czasach PRL-u też jest niezwykle ciekawa. W trudnych czasach okupacji, i kilka lat po, w projekcie złotego przemycano znak polskiego orła w koronie. Mennica właśnie wybiła na zlecenie NBP kolekcjonerską złotówkę, taką samą, jak wyemitowana 100 lat temu. Reporterka miała okazję prześledzić proces produkcji polskich monet i posłuchać o historii Mennicy Polskiej. I o mincerzach i tradycjach bicia monety. I o historii złotego. Niezwykłą wiedzę na ten temat ma Piotr Kosanowski z Mennicy.
Albumy z monetami i banknotami uświadamiają, że to prawdziwe dzieła sztuki. 100-lecie to też okazja, żeby przypomnieć sobie ważne wydarzenia i wybitnych ludzi polskiej historii, zachwycić się urodą monet i banknotów, przypomnieć wydarzenia historyczne utrwalone na nich. Poszczególne nominały miały swoje określenia: rybaki, jagody, patyki czy patole, również stówy. A niektóre funkcjonują powszechnie do dziś. Śpiewają o nich raperzy... m.in. zespół Problem w utworze "Stówa".
A wracając do historii - ustanowienie w 1924 roku złotego, poprzez odwołanie się do tradycji systemu pieniężnego przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, było kolejną manifestacją odrodzenia Polski oraz zwieńczeniem procesu jej odbudowy. A także ekonomiczną integracją terytoriów funkcjonujących wcześniej w strukturach państw zaborczych. Warto o tym pamiętać, tak jak o wybitnym premierze Władysławie Grabskim...
***
Reportaż "Polski złoty" Urszuli Żółtowskiej został wyemitowany w niedzielę (12.05) o godz. 17.10 w Jedynce.