Studio reportażu Polskiego Radia

W wyniku rozporządzeń władz okupacyjnych z 15 października 1939 roku mieszkańcy tego 120 tysięcznego polskiego miasta zostali wysiedlenie "w nieznane" - w różne części centralnej Polski - a następnie kierowani do pracy przymusowej . Musieli pozostawić swój dobytek, zwierzęta domowe i mieszkania - pozostawiając klucz w drzwiach. Po wojnie do miasta wróciło tylko ok. 30% dawnych jego mieszkańców - oczywiście o odzyskaniu majątków nie mogło być mowy. Szczególnie okrutnie potraktowana została inteligencja - zwłaszcza działacze Związku Zachodniego Polaków. Trafiali na ogół do obozu koncentracyjnego w Stuthofie lub do miejscowości Piaśnica pod Wejherowem, gdzie odbywały się masowe egzekucje. To kolejny mało znany fakt z wojennej historii Pomorza. W ostatnich latach pojawiły się tendencje do relatywizowania kwestii winy za dramatyczne zdarzenia, które niosła ze sobą wojna. Powiernictwo Pruskie domaga się odszkodowań dla Niemców wysiedlonych z dawnych "landów wschodnich" za utracone mienie, pojawiają się żądania przeprosin za cierpienia, jakich doznała cywilna ludność niemiecka. Wysuwający roszczenia abstrahują od faktu, iż to nie Polacy wywołali wojnę, która była nieszczęściem dla wielu narodów. Cierpienia wszystkich niewinnych ludzi są równie bolesne. Jak mówi na zakończenie jedna z bohaterek audycji - "wszyscy jesteśmy dziećmi tego samego Boga"..