Data publikacji:
2025-10-02
Strona główna > Artykuł
"Ludziom i zwierzętom" - reportaż Małgorzaty Żerwe i Davida Zane Mairovitza
Studio Reportażu i Dokumentu
Reportaż "Ludziom i zwierzętom" to reportaż o odwadze, lojalności i cieniu wojny. To poruszająca opowieść o dwóch dyrektorach ogrodów zoologicznych - Janie Żabińskim z Warszawy i Lutzu Hecku z Berlina, których losy podczas II wojny światowej potoczyły się w dramatycznie różnych kierunkach.
warszawskie zoofot. Shutterstock
We wrześniu 1939 roku, podczas bombardowania Warszawy, w stołecznym zoo zginęły liczne zwierzęta. Podobna tragedia dotknęła berlińskie zoo w czasie alianckich nalotów. Jednak to, co działo się poza klatkami, odsłania głębszy wymiar tej historii.
Jan Żabiński i jego żona Antonina, znani z przedwojennej działalności edukacyjnej i miłości do zwierząt, w czasie okupacji ukrywali w swojej willi oraz pustych wybiegach Żydów i członków Armii Krajowej. Ich odwaga uratowała życie wielu ludzi. Wszyscy ukrywani przez Żabińskich przeżyli wojnę.
W tym samym czasie ich dawny znajomy Lutz Heck, dyrektor berlińskiego zoo, współpracował z nazistami. Pod protekcją Hermanna Göringa wywoził zwierzęta z terenów okupowanych do Rzeszy i prowadził kontrowersyjne eksperymenty nad odtworzeniem wymarłego tura. Po wojnie był poszukiwany przez Rosjan jako zbrodniarz wojenny, lecz mimo to doczekał się popiersia w alei dyrektorów berlińskiego zoo.
Losy Żabińskiego po wojnie również nie były łatwe. Choć był autorem popularnych pogadanek o zwierzętach w Polskim Radiu, w 1952 roku został zmuszony do rezygnacji ze stanowiska dyrektora zoo. Jako były akowiec nie pasował do realiów komunistycznej Polski.
W reportażu wykorzystano fragmenty książek Antoniny Żabińskiej "Ludzie i zwierzęta" oraz Lutza Hecka "Zwierzęta - moja przygoda", a także archiwalia SFB i Polskiego Radia.
Realizacja dźwiękowa reportażu: Jarosław Zorn.
Reportaż "Ludziom i zwierzętom" Małgorzaty Żerwe i Davida Zane Mairovitza z Polskiego Radia Gdańsk emitowany był w audycji "Słowa i dźwięki" w piątek (3 października) o godz. 15.00 na antenie Programu 2.
***
SRPR