Data publikacji:
2025-10-22
Strona główna > Artykuł
"Rosy z cygańskich łez" - reportaż Cezarego Galka
Studio Reportażu i Dokumentu
Edward Dębicki, twórca i organizator Romane Dyvesa, Międzynarodowych Spotkań Zespołów Cygańskich w Gorzowie, od lat pielęgnuje romską kulturę. Jest również świadkiem historii, co dla niego samego i innych, nie tylko Romów, jest bardzo ważne. W reportażu "Rosy z cygańskich łez" powraca do dramatycznych wspomnień z 1944 roku i pokazuje, jak przez sztukę i pamięć buduje mosty między kulturami.
dawny zespół cygańskifot. Edward Dębicki/archiwum prywatne
2 sierpnia, w Europejskim Dniu Pamięci o Holocauście Romów i Sinti, w 81. rocznicę likwidacji obozu romskiego na terenie byłego obozu Auschwitz, zabrał głos jako jeden z ostatnich świadków Zagłady. Miał 9 lat, gdy w 1944 roku likwidowano obóz romski w Auschwitz-Birkenau. Ukrywał się z rodziną w lasach, żył w ziemiankach, w strachu, widząc śmierć na każdym kroku. Przeżył. Dziś niesie pamięć o tych, którzy nie mieli tego szczęścia.
W reportażu powracają emocje i fakty, które wciąż w nim żyją. Dębicki skomponował blisko 200 pieśni, muzykę do filmów, tworzy widowiska, wydaje książki i poezję. Jest założycielem Cygańskiego Teatru Muzycznego "TERNO". Realizuje projekty integracyjne, jak Wigilia Narodów, czyli spotkanie zespołów różnych kultur i wyznań. W jego teatrze śpiewała słynna Papusza, a wspierał go Jerzy Ficowski. Został odznaczony medalem "Gloria Artis". Sam mówi, że przede wszystkim jest Cyganem. I to właśnie z tej tożsamości czerpie siłę, by łączyć ludzi i ocalać pamięć.
Na antenie Programu 2 emitowany był w audycji "Słowa i dźwięki" w piątek (24 października 2025) o godz. 13.06.
***
SRPR