Data publikacji:
2025-11-07
Strona główna > Artykuł
Audycja "Noc z reportażem" i 5 reportaży o ludziach, którzy przekraczają granice - geograficzne, kulturowe i tożsamościowe.
Studio Reportażu i Dokumentu
Laura Santoo, Emiliano Ranocchi, Koji Kamoji dzielą się doświadczeniami życia między krajami, językami i światami. To historie o migracji, sztuce, pamięci, samotności i poszukiwaniu sensu. Od fińskiej lektorki w Gdańsku, przez włoskiego polonistę zakochanego w literaturze, po japońskiego artystę, który od dekad tworzy w Polsce. Każda z tych opowieści odsłania fragment współczesnej Europy. Dołączają do nich bohaterowie audioserialu Martyny Wojtkowskiej, którzy w drodze do Nowej Zelandii oswajają śmierć i uczą się żyć mimo traumy, oraz rodzina Piątkowskich, której zaszyfrowana korespondencja odsłania dramatyczne losy splatające się z historią Polski.
Laura Santoo, bohaterka reportażu "Prawie fanka", pochodzi z Finlandii, od 7 lat mieszka w Gdańskufot. Magda Skawińska
"Prawie fanka" - reportaż Magdy Skawińskiej
Laura Santoo od zawsze marzyła o życiu za granicą. Choć wielu Finów wybiera Zachód, ją od początku ciągnęło na Wschód. Ponad dekadę temu po raz pierwszy odwiedziła Polskę. Przypłynęła promem z Helsinek do Gdyni. Jej podróż zaczęła się w Gdańsku, a potem ruszyła dalej. Do Torunia, Poznania i Krakowa. Nie spodziewała się tylu kolorów i tak wyraźnie obecnej historii na każdym kroku. Później przyjechała do Polski na wymianę w ramach programu Erasmus. Podczas studiów podyplomowych usłyszała, że Uniwersytet Gdański szuka lektora języka fińskiego. Zgłosiła się, przeszła rozmowę kwalifikacyjną i została na rok. Minęło już siedem lat. Na początku wielu myślało, że jest Niemką. Dziś zauważa, że każda osoba z obcym akcentem bywa automatycznie brana za Ukraińca. Laura pochodzi ze środkowej Finlandii, więc gdański wiatr, który zawsze wieje jej prosto w twarz, bywa uciążliwy. Ale są też rzeczy, które w Polsce działają, jej zdaniem, lepiej niż w ojczyźnie Na przykład służba zdrowia. To może zaskakiwać, ale właśnie ten aspekt życia w Polsce ocenia bardzo pozytywnie. Zauważa też różnice kulturowe. W Finlandii wszyscy mówią sobie po imieniu, w Polsce trzeba się nauczyć form grzecznościowych. To była dla niej nowość. Nie planuje, jak długo zostanie. Na razie jest jej tu dobrze. A gdy tęskni za Finlandią, idzie na plażę i patrzy w stronę północy, w stronę swojego ojczystego kraju.
"Druga skóra" - reportaż Bartosza Panka
Poliglota z Pesaro, zakochany w polskiej literaturze. Emiliano Ranocchi, bohater reportażu Bartosza Panka, opowiada o życiu między trzema językami, krajami i tożsamościami. Także o tym, jak język polski stał się jego drugą skórą. Jako nastolatek zazdrościł dzieciom z rodzin mieszanych, dwukulturowych. Marzył o innej niż włoska tożsamości. Dziś Emiliano Ranocchi, poliglota, tłumacz i polonista, żyje tym marzeniem na co dzień. Pochodzi z Pesaro nad Adriatykiem, pracuje w Udine, a mieszka w Krakowie. Choć studiował germanistykę i rusycystykę, to właśnie literatura polska stała się jego pasją. Język polski opanował do perfekcji. Co jeszcze ceni w polskiej kulturze? I jak wygląda życie między trzema językami, krajami i tożsamościami? Reportaż z cyklu "Ludzie Unii Europejskiej".
"200 procent Koji Kamoji" - reportaż Hanny Dołęgowskiej
To opowieść o Koji Kamoji, niezwykłym artyście, który od 66 lat mieszka w Polsce, łącząc kulturę japońską i polską. Jego twórczość, pełna metafizycznych połączeń sztuki i natury, inspiruje i zachwyca. Koji Kamoji to artysta totalny, niezwykły twórca, który od 66 lat mieszka i tworzy w Polsce, będąc niejako mostem pomiędzy kulturą japońską i polską. Właśnie świętował swoje 90 urodziny, a jego wyjątkowy dorobek artystyczny został doceniony i otrzymał złoty medal Gloria Artis. Kilka lat temu viralowe zdjęcie z jego wizerunkiem i podpisem: "100% Polak, 100% Japończyk, 200% Koji Kamoji" zyskało ogromną popularność, podkreślając jego unikalną tożsamość.
Największym echem w mediach odbiła się instalacja "Haiku – Woda" z 1994 roku. Artysta wykopał w podłodze biblioteki przestrzeń, w której umieścił naturalną studnię ocembrowaną. Towarzyszył jej wiersz haiku, tworząc metafizyczne połączenie sztuki i natury. Twórczość Kamoji jest dla niego koniecznością, podobnie jak codzienne sprawy takie jak pranie, gotowanie czy troska o rodzinę. W swoim przemówieniu podczas odbioru ostatniej nagrody podkreślił, że te aspekty życia są dla niego równie ważne jak sztuka. Koji Kamoji pozostaje pełen energii i planów na przyszłość. Nawet projektowanie swojego nagrobka nie jest dla niego aktem smutku, lecz wyrazem akceptacji cyklu życia. Jego postawa i dzieła inspirują, stanowiąc dowód na to, że sztuka może być sposobem na głębokie zrozumienie zarówno świata, jak i siebie.
"Szach się uśmiecha" - 5 odcinek audioserialu Martyny Wojtkowskiej "W Nowej Zelandii zaczyna się dzień. Opowieść o dzieciach z Pahiatua"
Po przeprowadzeniu kilkunastu wywiadów Martyna Wojtkowska zapisuje w notesie z podróży: "W tych rozmowach jest tyle śmierci, że przestaje mnie ona wzruszać". Bohaterowie audioserialu podczas tułaczki do Nowej Zelandii przywykli do tego, że ktoś umiera. Widzieli ciała porzucane w szczerym polu. Rozstawali się z bliskimi w nienazwanych miejscach. Jak oswoić takie uczucia? Jak z nimi żyć, zakładać rodziny i wychowywać dzieci?
"Zachciało Ci się Polski, gówniarzu" - reportaż Aleksandry Łapkiewicz-Kalinowskiej
Tajemniczy, zaszyfrowany list stał się początkiem odkrywania historii Mieczysława Maka Piątkowskiego i jego syna Bohdana Juliusza Piątkowskiego Dżula. Opowieść ta rozgrywa się na przestrzeni pierwszej połowy XX wieku i spleciona jest z naszą walką o niepodległość i wolność. Jej początkiem było odnalezienie przez panią Różę Bronic rodzinnej korespondencji, bardzo bogatego zbioru zawierającego między innymi listy z 1906 roku z warszawskiej Cytadeli, z Syberii, z okresu międzywojennego i II wojny światowej. Podążając za znalezionymi w listach tropami, odtwarzam z narratorkami audycji, panią Różą i jej córką Zuzanną, losy ich bliskich. Opowieści o miłości, rodzinnym życiu, wychowaniu mieszają się tu z patriotyczną działalnością, a historia rodziny staje się historią Polski.
Na audycję "Nocz reportażem" zapraszamy we wtorek (11 listopada 2025) o godz. 0.05 na antenę Programu 1.
***
SRPR

