Studio reportażu Polskiego Radia

8 maja 1945 roku późnym wieczorem, o godz. 22.43 na berlińskim przedmieściu Karlshorst w siedzibie rosyjskiego marszałka Gieorgija Żukowa Niemcy podpisały akt bezwarunkowej kapitulacji.

Fragm. przemówień Winstona Churchilla i króla Jerzego VI w dniu zakończenia II wojny światowej. (BBC, 8.05.1945)

Fragm. wystąpienia prezydenta USA Harry Trumana z okazji kapitulacji Niemiec. (BBC, 8.05.1945)

Koniec wojny w Europie

Mocarstwa wielkiej koalicji reprezentowali: brytyjski marszałek lotnictwa Arthur Tedder, dowódca amerykańskich strategicznych sił powietrznych, gen. Carl Spaatz i marszałek Gieorgij Żukow. Na uroczystość do Berlina gen. Charles de Gaulle wysłał gen. Jeana de Lattre de Tassigny'ego. Do sali wprowadzono przedstawicieli Niemiec: szefa Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu i Naczelnego Dowódcy Wojsk Lądowych, gen. Feldmarszałka Wilhelma Keitla, Naczelnego Dowódcę Marynarki Wojennej, admirała Hansa-Georga von Friedeburga, gen. płk lotnictwa Hansa-Jürgena Stumpffa oraz gen. Feldmarszałka Roberta von Greima jako reprezentant Naczelnego Dowódcy Sił Powietrznych.

Ostatnie przemówienie Hitlera

Okoliczności tamtych wydarzeń przypomniał Sławomir Szof w audycji z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po najnowszej historii Niemiec" z 11 marca 1998. Przypomniał fragment przemówienia wygłoszonego przez Hitlera do narodu w styczniu 1945 roku.

- Oczekuję od każdego Niemca, że wypełni swe obowiązki bez reszty, że poniesie każdą ofiarę, której się od niego będzie żądało, i której żądać się musi – mówił przywódca III Rzeszy. - Oczekuję od mieszkańców miast, że kuć będą broń! Kto może walczyć – walczy! Każdy, kto może pracować, niech pracuje! A naszej wspólnej ofierze niechaj przyświeca jedna myśl – wolność, honor narodu i jego przyszłość!

30 kwietnia 1945 Hitler popełnił samobójstwo, 2 maja wojska radzieckie zdobyły Berlin. Ofensywa niemiecka w Ardenach zakończyła się totalną klęską. Niemcy skapitulowały na Froncie Zachodnim.

"Kapitulacja III Rzeszy" - aud. Sławomira Szofa z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po najnowszej historii Niemiec", komentarz prof. Mieczysława Tomali. (PR, 11.03.1998)

Berlin-Karlshorst, 8 maja 1945. Podpisanie aktu kapitulacji III Rzeszy. Wikipedia/cc. Źr.: Bundesarchiv

Dwa akty kapitulacji

7 maja 1945 w kwaterze głównej Alianckich Sił Ekspedycyjnych gen. Dwighta Eisenhowera w Reims we Francji podpisany został akt kapitulacji przed przedstawicielami armii USA i Wspólnoty Brytyjskiej.

Relacja korespondenta BBC z podpisania aktu kapitulacji Niemiec w Reims 7 maja 1945 roku.

Skąd zatem data 8 maja? Stalin kategorycznie zażądał, by powtórzyć podpisanie bezwarunkowej kapitulacji i włączyć przedstawicieli ZSRR. Żądanie zostało spełnione. 8 maja 1945 w siedzibie marszałka Gieorgija Żukowa Niemcy jeszcze raz musieli przełknąć gorycz porażki.

Komunikat Radia Moskwa o zakończeniu wojny. (PR, 8.05.1945)

A dlaczego rocznica zakończenia II wojny światowej obchodzona jest w Rosji, a wcześniej w Związku Radzieckim i dawnych krajach bloku wschodniego 9 maja? Odpowiedzi udzielił gość audycji "Rok wojny, rok pokoju" prof. Adam Dobroński.

- Kiedy podpisywano kapitulację w Berlinie, także w Paryżu, Warszawie i Londynie dobiegał końca dzień 8 maja. W Moskwie był to już 9 maja, stąd do dziś utrzymująca się różnica w datowaniu dnia zwycięstwa i zakończenia wojny - stwierdził historyk.

"Rok wojny, rok pokoju - 8 maja 1945" - komentarz prof. Adama Dobrońskiego. Aud. Doroty Truszczak i Andrzeja Sowy. (PR, 8.05.2010)

Zobacz serwis specjalny Polacy na frontach II wojny światowej: 

bs